Stosownie do brzmienia art. 187⁶ § 1 kodeksu pracy pracownik, któremu przysługuje uprawnienie do urlopu wychowawczego, może skorzystać z innej niż urlop wychowawczy formy sprawowania opieki i wychowywania dziecka. Może on złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy. Wnioskowane obniżenie wymiaru czasu pracy nie może być większe niż do połowy wymiaru pełnego etatu. Wniosek pracownika jest dla pracodawcy wiążący, co oznacza, iż pracodawca obowiązany jest go uwzględnić.

Cel obniżenia wymiaru czasu pracy

Celem złożonego przez pracownika – rodzica bądź opiekuna wniosku jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Osobista opieka nie oznacza braku możliwości korzystania z pomocy innych członków rodziny. Jeśli jednak pracownik w okresie składania wniosku prowadzi inną aktywność zawodową, która dowodzi, że obniżenie wymiaru nie służy sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca ma prawo odmówić pracownikowi jego prawa.

Kto może skorzystać z możliwości obniżenia wymiaru czasu pracy?

Z możliwości obniżenia wymiaru czasu pracy może ten pracownik, który uprawniony jest do urlopu wychowawczego. Teoretycznie, może to być zarówno matka, jak i ojciec dziecka, jednakże jeżeli więc oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, to możliwość skrócenia wymiaru czasu pracy przysługuje tylko jednemu z nich (art. 1891 kodeksu pracy).

Obniżenie wymiaru czasu pracy a wynagrodzenie

Wraz z obniżeniem wymiaru czasu pracy odpowiedniemu (proporcjonalnemu) zmniejszeniu ulega wynagrodzenie pracownika.

Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z pracownikiem korzystającym z obniżonego wymiaru czasu pracy

W okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy w okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, do dnia powrotu z nieobniżonego wymiaru czasu, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy, obowiązuje zakaz wypowiadania i rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę (art. 186⁸ § 1 kodeksu pracy). Należy pamiętać jednakże o tym, iż pracodawca ma prawo wypowiedzieć lub rozwiązać umowę o pracę w okresie ochronnym w razie likwidacji lub ogłoszenia upadłości przez pracodawcę.

Kiedy zaczyna się okres ochronny wynikający z obniżenia wymiaru czasu pracy?

Przepis art. 186⁸ § 3 kodeksu pracy  określa maksymalny termin poprzedzający złożenie wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy, przez który przysługuje ochrona. Wynosi on 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy.

Przy składaniu wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy należy pamiętać o tym, że przed rozwiązaniem umowy o pracę nie uchroni pracownika złożenie przez niego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę (art. 186⁸ § 4 kodeksu pracy). Oznacza to, iż złożenie wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy po wręczeniu pracownikowi wypowiedzenia spowoduje, iż wniosek ten nie zostanie uwzględniony przez pracodawcę, natomiast stosunek pracy zostanie rozwiązany z dniem zakończenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę.